Ultra Maraton Yolculuğum 4 - Oryantiring ve Arazi Koşuları

Ultra maraton yolculuğum yeni olsa da koşmaya veya dayanıklılık sporlarında yeni değilim. Özellikle oryantiring yapmış olmanın faydasını ziyadesiyle görüyorum. Bu yazıda oryantiring sporcusu olmanın avantajlarını aktarıyor olacağım. Keyifli okumalar.

Oryantiring pusula kullanarak haritada işaretlenmiş kontrol noktalarının en kısa sürede bulunmasını amaçlayan bir doğa sporu. Her ne kadar ormanda başlasa da günümüzde izleyiciyi arttırmak ve olimpik bir spor olma amacıyla şehir içerisinde de yapılıyor. Bu branşın en önemli farklı işaretli bir parkur olmaması dolayısıyla rotanızı siz oluşturuyorsunuz. Koşarken bir yandan nasıl gideceğinizi planlarken bir yandan da nerede olduğunuzu bilmeniz gerekiyor. Şimdi bir de şunu hayal edin patika ve yol olmadan arazi içerisinde çalı-çırpı arasından geçmek zorunda kalıyorsunuz. Bitti mi? Bitmedi. Şu an vapurda ürün satar gibiyim : ) Her antrenman ve yarışta kontrol noktaları, başlangıç ve bitiş alanları değişiyor bu nedenle işler daha da zorlaşıyor. Sadece gündüz yapılmıyor oryantiring gece kafa fenerleri ile girdiğimiz parkurlara gündüz bile giremeyebilirsiniz.

Oryantiring sporcularını antrene etmek zor çünkü birçok değişken mevcut ve ülkelerin arazi yapıları da farklılık gösterdiği için sürekli çalışmak gerekiyor. Başarılı olmak da çoğu branşa göre çok çok daha zor olsa da bir yandan da kazanımları yüksek.

Bir oryantiring sporcusu temelde koşu antrenmanı yapmak zorunda. Farklı olarak arazide yapılan çalışmalar sebebiyle nabız değişkenliğine, yükseklik değişimine ve sürekli farklı zeminlerde koşmaya alışılıyor. Böylece patika koşuları, maraton ve ultra maraton gibi branşlara geçişte avantaj sağlıyor. Ben antrenörlüğünü yaptığım her sporcuyu patika koşularına katmaya çalışıyorum ve başarı oranları çok yüksek. Geyik Koşuları en çok katıldığımız patika koşusu ve çoğu yarışta her parkurda kürsüye çıkıyoruz. Aynı zamanda yarışın birincilerine baktığınızda neredeyse yarısının aktif veya eski oryantiring sporcusu olduğunu göreceksiniz. Geyik parkuru, bir oryantiring parkuru ile kıyaslandığında aynı mesafelerde işaretli ve temiz zeminde koşuluyor. Düşünün geyik parkuru oryantiring sporcusu için temiz zemin! Bunu anlamak için herhangi bir patika kullanmadan orman içine girip koşmaya başladığınızda ne demek istediğimi anlayabilirsiniz.

Alanlar arasında farklılıklara yeterince değindiğimi düşünüyorum şimdi biraz da fiziksel yönden inceleyelim. Düzenli oryantiring sporunu yapmış sporcuların dayanıklılığı ortalama bir sporcuya göre daha yüksektir. MaxVO2 değerleri antrenmanlarla belli oranda gelişen genetik bir faktör olarak bilinir. Evet bu doğru ama bazı yaş aralıklarında bu değeri çok ciddi oranda yükseltebilirsiniz. Bunun için çocuklara önerilen aralıklı maksimal nabızlarla antrenman. Oryantiring yaparken bunu zaten yapıyoruz. 15-16 yaşından önce oryantiring yapmaya başlayan sporcularda maxVO2 kapasitesi aynı yaşta ve genetik yapıda başka bir aerobik spor yapan sporcuya yüksektir. Dayanıklılık yanı sıra çeviklik, esneklik ve sıçrama gibi artılar da mevcuttur.

Parkur içerisinde zemin sebebiyle sürekli olarak farklı yönde darbeler alan ayak bilekleri ve dizler güçlenir. Bir oryantiring parkuru sonrasında sporcuları gözlemlediğinizde kollarında ve bacaklarında kesikler görme ihtimaliniz çok yüksektir. Orman içerisinde dikenli vb yapılar sürekli olarak maruz kalan oryantiring sporcularının vücutları bu duruma adapte olur, iyileşme süreci hızlıdır. Düşme, kayma, atlama, zıplama, ıslanma vb. birçok arazide başınıza gelecek unsur bir oryantiring sporcusu için standart sayılabilir. Bu nedenle bir yarış sırasında başınıza gelecek ve yarışmanızı bırakacak bazı kazalar oryantiring sporcuları için pek de önemsiz olabilir.

Bence ülkemizin yetiştirdiği en iyi kadın ultra maraton sporcusu Aysen Solak, eski bir oryantiring sporcusu. Farklı mesafelerde, farklı yarış türlerinde ve arazilerde çok fazla başarısı mevcut. Aysen’i bazen sınırları aşıp erkekleri de geride bırakarak genelde derece alırken de görebilirsiniz. Ülkemizde çoğu yarışta derecesi olan Mahmut Yavuz’da eski bir oryantiring sporcusu. Birçok yarış parkurunun rekor derecelerine sahip. Şu sıralar hem koşuyor hem de yarış parkurları hazırlıyor. Üçüncü örnek son dönemlerde sıklıkla kürsüde gördüğümüz Mehmet Soytürk’de eski bir oryantiring sporcusu. Vegan örnek vermeden de geçmeyeyim; Itır Uz. Itır sadece koşmuyor aynı zamanda çok iyi bir enerjiye sahip, yüzü gülen koşuculardan.

İznik Ultra ve Uludağ Ultra gibi birçok yarış parkuru eski oryantiring sporcuları tarafından düzenleniyor. Neden zorlandığnızı daha iyi anlamışsınızdır :)

Ülkemiz örnekleri belki size tesadüfi gelebilir biraz da uluslararası durumları paylaşayım. Oryantiring’te yarışmayı bırakan Judith Wyder katıldığı ilk yılda Golden Trail Series şampiyonu oldu. Aktif olarak oryantiring kariyerine devam eden Tove Alexandersson ilk kez katıldığı sky running yarışlarında dünya şampiyonluğu aldı. Daha önce koşu bandında antrenman yapmayan Mathias Kyburz oryantiring yarışları yapılmayınca pandemide 50km rekorunu kırdı. Daha yüzlerce örnek var. Oryantiring sporcuları katıldığı yarışlarda genelde kürsüde oluyor veya rekorları alt üst ediyor. Bunu bilmemenizin en temel nedeni onlar oryantiring yapmaya devam ediyor olmaları. Eğer bırakıp tamamen ultra maraton koşmaya başlasalar zaten ismini hemen öğrenirsiniz. Mesela dün Fredric Tranchand Scott Running takımına transfer oldu.

Bu yazıdan sonra kalkıp oryantiring yapmaya başlayın demiyorum ama ultra yolculuğumla ilgili önemli bir bilgi olduğunu düşündüğüm için ayrıntılı olarak paylaşmak istedim. Bu konuda tek önerim çevrenizdeki çocukları yönlendirmeniz olabilir. Doğa içerisinde öğrenme ile hem fiziksel hem de bilişsel kazanımlar elde ederler. Birçok spor için iyi bir altyapı edinmiş olurlar.

Birkaç oryantiring yarış videosu paylaşıyorum bunları izledikten sonra parkurları daha iyi anlayabilirsiniz.

Sporculardan (Video1, Video2, Video3)

Yarışlardan (Video1, Video2, Video3)